حبیب ساهر، همراه تقی رفعت و شمس کسمایی و بعد از آن‌ها، از آورندگان شعر نو به ایران هستند که بعدها نیما سبک او را دنبال کرد.

حبیب ساهر تحصیل کرده‌ی دوران فروپاشی عثمانی بود. چند سالی در آن‌جا اقامت کرده، به تبریز بازگشت و زیباترین اشعار ترکی و فارسی را سرود. از میان اشعار فارسی او تاکنون کتاب‌های زیر، چاپ شده است:

اساطیر(1340)

 اشعار برگزیده (1343)

کتاب شعر ساهر -1 (1351)

کتاب شعر ساهر -2 (1353)

شقایق (1315)

سایه‌ها (1318)

و از میان مجموعه‌های شعر ترکی وی می‌توان کتاب‌های چاپ شده‌ی زیر را یاد کرد:

1. لیرک شعرلر (1341)

2. کؤشن (1343)

3. سحر ایشیقلانیر (1360)

4. سورگون (1384)

حبیب ساهر این شعرها را در دهه‌ی چهل سروده است و در آن‌ها رنج جانکاه مردم مظلوم آذربایجان را در رژیم ستمشاهی به زبان می‌آورد.

ایلک سفر

بابامی دوستلارییلا، بیر کند به‌گی، بگ ائوینه قوناق آپاردی...

- 1 -

“سامان میدانی” _ندا

           بیر گئجه یاتدیق.

قوخوموش، بولاشمیش

          کروانسرادا.

هاواسیز اوتاغی

           بورودو بیردن،

  خورولتو سسلری!

*

ایشیقلاندی سحر.

 گؤردوم باجادان،

یوکلندی دوه‌لر،

           یوللاندی کروان.

کئچرکن بازاردان، کولگه­لرتک بیز،

           آغیر یوخودایدی

                    اپریمیش تبریز.

*

ساکت ایدی هر یئر،

          قبرستان کیمی.

نه ایشیق وار ایدی

           پنجره­لرده،

دالغینلیق وار ایدی

 بوتون هر یئرده.

*

یولا دوشدوک سس‌سیز،

میدان چاییندان.

یانیردی

صاحب الامرین،

گوموش قندیللری

و چیراقلاری.

*

کئچدیک باغمشه­دن،

سونرا بارینجدان.

سحر نسیمی ایله

خیشیلداییردی

کوللار، آغاجلار...

*

دوه‌لر ساللاییب

باش- قولاغینی،

آرزیلیردیلار کندین اوتلاغین.

چؤللر ایزسیزدیر وَ  

یوللاردا خلوت.

بودور دستانینی

باشلاییر غربت.

- 2 -

قیزیل داغلار اته‌گینده

کولگه­لر تک

اؤتوب کئچدیک،

گؤز یاشی تک

آخار سویون

قیراغینا قونوب،

ایچدیک.

*

پاییز ایدی،

  تورونجو گون،

داغ آردیندان،

گؤزون قیرپدی!

بیردن بیره سس اوجالدی:

بیر یانیقلی “گرایلی” آه!

دره­لرده

دالغالاندی.

گون اوجالدی،

 داغلار داشلار

قیزیللاندی...

*

یورولموشام،

سوسامیشام.

بودور قارپیز بوستانی‌نین

کناریندا،

دوردو کروان.

بوستانچییا یا یول وئریلدی.

پارچالاندی دئم قارپیزی.

بیر پاراسی کهربایی،

بیر پاراسی قیرمیزی قان...

*

قارپیز دئمه!

بالدا ائله شیرینلیک یوخ!

گولده ائله عطیر یوخدور.

*

“بارینج”دان،

کنده قَدَر،

بیزیم یئرده بوستان چوخدور...

*

داغلار اوجا،

کئچیدلر دار،

بو سحرین شفقینده

قوشلار اوچار.

ککلیک­اوتو،

داغدا بیتر.

دره­لرده ککلیک اؤتر.

سولار آخار

قایالاردان.

سوسوز قالماز

هئچ بیر کروان.

- 3 -

داغدان قیراق،

دوزنلیکده،

پالچیق ائولر

بیر- بیرینه سؤیکَنیبدیر.

کوچه­لرده، کَرمه، تزه­ک

قوپبا- قوپبا.

دووارلاری بزه­ییبدیر،

چوخلو یاپبا.

“ تورکه­داری” کندی بو دور!

بوتون باشقا کنده بنز­ر.

اوردا، بیر چوخ

حادثه­لر، فاجعه­لر

اولوب بیتر.

*

توزلو، غملی حیطلرده،

تویوق- خوروز

قایناشمادا.

کند ائوینده بیر قاپی وار،

بیرده باجا.

ائیوانلاردا تندیر یانیر.

بوروموشدو، تازا چؤره­ک عطری،

بوتون اورتالیغی.

“تورکه­داری”

لوت، برهنه.

  یوخدور اونون

نه باغچاسی نه­ده باغی.

لاکن نئچه بولاغی وار.

شربت کیمی سولاری وار.

بوستانلیغی چوخدور اونون.

تارلاردا بوغدا بیتر.

ارباب قویسا،

بونجا تاخیل

خلقه یئتر...

- 4 -

بولاق باشی،

گولـله­نیبدیر.

آرواد- اوشاق

سویا گئدیر؛

بیر پاراسی قیز اوشاغی

آیاق یالین،

توز- توپراقلی،

پالتارلارین رنگی ایتمیش!

*

بابامین دوستودور

کندخدا کیشی.

مال- داواری چوخدور

پارلا‌ق‌دیر ایشی.

ایکی آروادی وار:

بیری یئرلی­دیر

او بیری ایسه

شاهسون قیزی

بیری دیشی آصلان،

بیریسی قوزو.

*

بگین آروادلاری

الوان پالتارلی

““اؤزو بزه­کلی­سه

آشی تزه­کلی”

*

بوینوندا کهروبا

الوان مینجیقلار،

عرقچینلرینده،

اتک­لرینده،

عثمانلی لیره­سی،

اوروس ماناتی.

آلینیردی اینان،

او پوللار ایله­

بوتون قونشولارین،

داواری- آتی.

- 5 -

کندلیلر،

 شهرلرده اولدوغو تک

یورد تیکیبلر:

چای داشیندان،

چیی کرپیجدن.

بیلرلرکی:

انسان اوغلو اؤله­جکدیر.

بیر چوخ دستان،

اولسا شیرین، اولسا آجی

بیته­جکدیر.

*

یوردلار ایسه:

زلزله­دن،

یئلدن، سئلدن،

ییخیلاجاق.

قیرخ ایل سونرا

 بو کنددن، اثر-اتر قالمایاجاق.

*

چوخ سورسه­ده

کندین عؤمرو،

“ قارا سووان”

یولدان کئچن،

حکومتین فراشلاری

تالایاجاق.

یادا ارباب،

رعییّتین

ایستی قانین سوموراجاق.

بئله­لیکله،

بیر گون گلیر،

کئچیر چیراق

سونرا اوجاق.

*

شَهَرلری

“قارا سووان”

 یا سربازلار،

تالامازلار.

لاکن، شَهَر اهلی هامی،

بو حکمتی  یازنلاردان،

شاعرلردن

ائشیدیرلر:

-” عؤمور قیسا، دنیا فانی،

بو دنیادا قالان هانی؟”

- 6 -

گولـله­نیبدیر بوستانیمیز،

هاردا قالدی دستانیمیز؟

*

بگین ائوی،

چیخسان اگر

اوچ پلّه­دن

یوخارییا

تک قاپیلی، پنجره­سیز،

بیر اوتاق وار،

قوناق ائوی!

آغ توپراقلا آغاریلیب.

خانم یئره کیلیم سالیب.

تاقچالاردا،

لامپا- چیراق،

گولابدان­لار،

اوزه گولن، آینالار وار.

پاریلداییر

بؤیوک ساموار.

- 7 -

صاباح زوّار گله­جکدیر.

شوربا، پیلوو پیشه­جکدیر.

گلن- گئدن، بوتون مخلوق،

“قاینار چای”دان

ایچه­جکدیر!

*

قاش قارالدی،

ائوین قیزی

شام گتیردی:

کند چؤره­گی،

بیر کاسادا تازا آیران...

*

یوخوم گلدی،

پارا- پورا،

پیس قوخویان،

بیر یاتاقدا دوشوب، یاتدیم.

جومدوم یوخو دریاسینا،

سحره­دک.

گؤردوم یئددی پادشاهی

چیخدی گونش،

دیوار اوسته

قوندو یاهی...

گلین گلیب دئدی:

 “- قوناق!

گل مطبخه چای- چؤره­ک یئ!”

یاوان چؤره­ک گتیردیلر

چایدان خبر چیخمایینجا،

چای ایسته­دیم.

قاری ننه دئدی:

"قادان آلیم!

دایان بیر آز،

چای قایناسین!”

- 8 -

من آلـلاهین هر گونونده

 تورش آیرانلا، یاوان چؤره­کی،

یئیه- یئیه، گلدیم جانا.

شکایته گئتدیم خانا.

خان دئدی کی:

“- قاشی قارا، گؤزو قار ا!

  تبریز هارا؟ بو یئر هارا ؟”

*

بزه­میشدی ساری گونش،

بوستانلاری، کؤوشنی.

بیلدیرچین­لر- سئرچه­لر،

یونجالیقدا اوخویوردو

حَیَطلرده گلین­لر،

گوللو جاجیم توخوردو.

ناققیشلار تک- بویالی،

داغلار اوزه گولوردو

یولدان کئچن کروانا

آلا کؤپک هوروردو.

- 9 -

بودور ساری قیزیل کیمی،

           سونبوللر

خرمنلرده،

           قالانیبدیر بیر سحر

او گؤردوگون،

           یونجا باغی­دیر،

یای توکه­نیر،

           هولا قوشماق چاغی­دیر.

دئییر، گولور،

           “تورکه­داری” باققالی

بوغدا وئرسن،

           سنه وئرر شافتالی.

*

گلیب چاتیب، خرمن دؤیمک زامانی،

قیمیلداییر آرواد- اوشاق، یوخ سانی.

          گون اوجالیب، داغ- داش

                     توپراق اودلانیب.

نئچه اؤکوز،

          نئچه دانا- اسیر تک-

                   زنجیرلرله بیربیرینه باغلانیب.

*

دولاندیقجا، دیلسیز - یازیق حیوانلار

قیزیل بوغدا،

           سامانیندان آیریلیر.

یورولوبلار،

           قان تر ایچره اوشاقلار.

شوربا پیشسین دئیه،

           یانیر اوجاقلار.

*

ائولر بوشدور،

مخلوق چؤله آغناییب.

آرواد- اوشاق، خرمنلرده چالیشیر.

اوجاقلاردا یاپبا اودو آلیشیر.

*

آخار سولار، دره­لرده سئلله­نیر.

گوللو تومان، توزلو تَلَک یئلله­نیر.

صوراتلاردا، دوداقلار گؤز­لرده:

اومید نورو، سئوینج اودو بلـله­نیر.

- 10 -

گون یاییلیب،

          خانیم هله یاتیبدیر!

بوغدا اووسور کند آروادی بو دور کی

کؤرپه­سینی اؤز دالینا چاتیبدیر.

*

مه­له­ییرلر سانکی کؤرپه اوشاق تک،

آناسیندان آیری دوشن چپیشلر.

قالانیبدیر تاخیل،

           گلیب درویشلر،

اؤز جدّینین مالین ایستیر سیدلر!

*

ارباب ایله بؤلوشرسه اکینچی،

درویش ایله سؤیوشرسه اکینچی،

باشقالارین حقین وئرسه اکینچی،

          یامان گونه دوشه­جکدیر قیش گونو.

*

تویوق- خوروز، باغیشلایار آغایا،

اوغورلاییر کئچی­سینی همسایا.

ایل زوماری چاتماز هئچ­ده بیر آیا.

یامان گونه دوشه­جکدیر قیش گونو.

*

ذی حجّه­دیر!

           چؤلده شیطان داشلانیب.

قوناقلیق­دیر،

           ساری قارپیز قاشلانیب.

پاییز گلیب، توی- دوگونلر باشلانیب.

آغ اینه­گی بگیندوغوب بو گئجه،

سامانلیقدا، توی توتولوب بو گئجه!

آخار سولار،

          دره­لرده سئلله­نیر.

آلا گؤزده عیشوه- غمزه بلله­نیر.

آغ اینه‌گی بگین دوغوب بو گئجه،

سامانلیقدا توی توتولوب بو گئجه!

*

بیر نئچه گون خلقین اوزو گولرسه،

ارباب اونو فالاققایا باغلادار.

اونون قانین سورماق اوچون باشقاسی

بعضی گونلر های- های ایله آغلادار.

*

داغلیقلارین واردیر سرین هاواسی.

یونجالیغین واردیر سیر و صفاسی.

سانما ایران صاحب سیزدیر، آی اوغلوم!

خراب کندین واردیر نئچه آغاسی!

*

شام­دان قالخیب گلر بیزیم دیارا،

قارانقوشلار

           یووا تیکر هر باهار

بیزیم یئرده

          ازل گوندن آلیشمیش،

کؤچوب گلیر “جزاییر”دن قارانقوش.